1. Hiểu rõ khái niệm cơ bản
Chia subnet (Subnetting) là quá trình phân chia một mạng IP lớn thành nhiều mạng con nhỏ hơn, giúp tối ưu hóa việc sử dụng địa chỉ IP và tăng cường hiệu suất mạng.
- Tiết kiệm địa chỉ IP: Giúp sử dụng hiệu quả không gian địa chỉ IP, tránh lãng phí.
- Cải thiện hiệu suất mạng: Giảm lưu lượng broadcast, tránh tắc nghẽn mạng.
- Tăng cường bảo mật: Giúp cô lập từng nhóm thiết bị, hạn chế truy cập không mong muốn.
- Dễ dàng quản lý: Phân tách các bộ phận trong mạng giúp quản trị viên kiểm soát tốt hơn.
Quá trình chia subnet dựa vào việc điều chỉnh subnet mask để tạo ra các mạng con nhỏ hơn từ một mạng lớn ban đầu. Điều này được thực hiện bằng cách “mượn” các bit từ phần host của địa chỉ IP để mở rộng phần network.
Ví dụ, một mạng /24 có thể được chia thành hai subnet /25, bốn subnet /26, v.v. Mỗi lần tăng subnet mask lên 1 bit, số mạng con tăng gấp đôi, trong khi số host trong mỗi mạng con giảm đi một nửa.
2. Cách tính nhanh subnet bằng bước nhảy
Các bạn nhớ bảng bước nhảy :
| Số bit mượn | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| Subnet Mask | 128 | 192 | 224 | 240 | 248 | 252 |
| Bước nhảy (=256 – subnet mask) | 128 | 64 | 32 | 16 | 8 | 4 |
Trong đó, số bit mượn là số bit mượn thêm từ mạng Classful (/8, /16, /24). Ví dụ : yêu cầu chi subnet /28, thì mạng classful gần nhất là /24, số bit mượn là 4)
Tiếp theo, xác định :
- Địa chỉ network đầu tiên là địa chỉ của mạng classful
- Các địa chỉ network tiếp theo bằng địa chỉ đầu tiên + bước nhảy
- Địa chỉ broadcast của subnet cuối cùng là địa chỉ broadcast của mạng classful
- Các địa chỉ broadcast của các subnet khác bằng địa chỉ network của subnet tiếp theo trừ 1
- Subnet mask :
- Các octet trước không đụng tới thì giữa nguyên là 255
- Octet bị chia thì tra bảng
- Các octet sau thì bằng 0
- Địa chỉ IP của các host trong các subnet nằm từ địa chỉ network đến địa chỉ broadcast của từng subnet
Ví dụ : Yêu cầu chia mạng 192.168.1.0/24 thành các mạng /26.
Chúng ta có :
- Mạng classful : 192.168.1.0/24
- Địa chỉ network của mạng classful : 192.168.1.0
- Địa chỉ broadcast của mạng classful : 192.168.1.255
Theo công thức tính nhanh :
- Số bit mượn từ mạng classful : 26 – 24 = 2
- Bước nhảy : 64
- Địa chỉ network của subnet đầu tiên là địa chỉ của mạng classful : 192.168.1.0/26
- Các địa chỉ network của các subnet tiếp theo : 192.168.1.64, 192.168.1.128, 192.168.1.192
- Địa chỉ broadcast của subnet cuối cùng là địa chỉ broadcast của mạng classful : 192.168.1.255
- Các địa chỉ broadcast của các subnet : 192.168.1.63, 192.168.1.127, 192.168.1.191
- Subnet Mask : 3 octet đầu tiên không đụng gì tới, chúng ta giữ nguyên 255.255.255. Octet bị chia là octet cuối cùng, chúng ta tra bảng được 192. Vậy subnetmask là 255.255.255.192
Như vậy , từ mạng classful 192.168.1.0/24, chia thành các mạng /26, chúng ta được 4 subnet như sau
| Địa chỉ network | Địa chỉ Broadcast | Subnet Mask | IP của các host |
| 192.168.1.0 | 192.168.1.63 | 255.255.255.192 | 192.168.1.1 – 192.168.1.62 |
| 192.168.1.64 | 192.168.1.127 | 255.255.255.192 | 192.168.1.65 – 192.168.1.126 |
| 192.168.1.128 | 192.168.1.191 | 255.255.255.192 | 192.168.1.129 – 192.168.1.190 |
| 192.168.1.192 | 192.168.1.1255 | 255.255.255.192 | 192.168.1.193 – 192.168.1.254 |
3. Lưu Ý Khi Sử Dụng Mẹo Tính Nhanh Subnet
Các công thức tính nhanh như bước nhảy (increment), số subnet, số host đều dựa trên cấu trúc nhị phân của địa chỉ IP. Nếu chỉ ghi nhớ mẹo mà không hiểu cách nó hoạt động, bạn có thể áp dụng sai trong một số trường hợp đặc biệt. Ví dụ: Mẹo “256 – subnet mask để tính bước nhảy” chỉ áp dụng cho phần cuối của subnet mask, nhưng nếu subnet nằm ở giữa các octet (ví dụ: /18 hay /22), cách tính cần điều chỉnh phù hợp.
Việc tính nhanh số subnet hoặc số host có thể dẫn đến sai sót nếu không kiểm tra lại.
Mẹo tính nhanh không giúp bạn hiểu rõ cách subnet mask ảnh hưởng đến routing, VLAN, và cấu hình thực tế. Nếu chỉ dựa vào mẹo mà không hiểu subnet mask, bạn có thể cấu hình sai trên router hoặc firewall, gây gián đoạn mạng.
Mẹo tính nhanh subnet giúp tiết kiệm thời gian nhưng không nên lạm dụng mà quên đi bản chất của địa chỉ IP và subnet mask. Hãy sử dụng nó như một công cụ hỗ trợ, nhưng luôn kiểm tra lại để tránh sai sót khi triển khai thực tế. Đặc biệt, trong các bài thi chứng chỉ như CCNA, sử dụng mẹo tính nhanh rất hữu ích, nhưng vẫn cần kiểm tra lại bằng cách chuyển đổi nhị phân nếu cần.
